TS. BS. Ngô Minh Xuân
Trưởng khoa Sơ sinh - BV Từ Dũ
1. Tắm trẻ sơ sinh:
Dụng cụ
- Xà phòng nước tắm cho trẻ sơ sinh.
- Khăn mặt mềm (gạc), khăn bông lau người sạch, mũ, áo, tã, chăn (mền).
- Gạc, gòn, que gòn, băng rốn vô khuẩn.
- Cồn 70, nước muối sinh lý 0,9% , thuốc đánh tưa (nấm).
- Nước sạch ấm khoảng 37độ.
- Bồn (thau) tắm sạch 2 cái.
- Nhiệt độ phòng : khoảng 28 - 30···độ.
Trẻ sơ sinh được đặt trên bàn đảm bảo độ ấm. Nên dùng nước đun sôi để nguội pha với nước ấm, dùng tay để thử nhiệt độ trước khi tắm cho trẻ.
a. Tắm trẻ rốn chưa rụng hoặc đã rụng nhưng chân rốn còn ướt:
-Tắt quạt, đóng cửa.
- Rửa tay sạch trước khi tắm trẻ.
- Nói chuyện biểu lộ tình cảm với trẻ
- Tay trái bế trẻ, tay phải dùng gòn lau từng bên mắt từ trong ra ngoài, dùng khăn lau mặt trẻ.
- Gội đầu: các ngón tay của bàn tay bế trẻ ép 2 vành tai vào trước lỗ tai để tránh nước vào tai, tay kia dùng khăn (gạc) thắm nước làm ướt hết tóc rồi xoa xà phòng vào lòng bàn tay và xoa vào tóc trẻ sau đó xả lại bằng nước, lau khô đầu.
b. Tắm trẻ đã rụng rốn, chân rốn khô:
- Các bước thực hiện giống như phần tắm cho bé khi chưa rụng rốn nhưng thêm bước 6 thì ta cho trẻ nằm vào chậu nước từ cổ xuống, xoa xà phòng (hoặc pha vào thau nước) sau đó cho trẻ sang thau nước khác, tắm sạch lại.
- Lau khô toàn thân bằng khăn sạch mềm, mặc áo, tã, giữ ấm.
c- Mặc áo, quấn tã cho trẻ
Mặc áo: áo mặc ngược, phía mở quay ra sau lưng, bắt chéo hai vạt ra trước, gấp gấu áo lên một gấu và giắt cuống vạt áo vào trước bụng, khi xỏ tay áo cho trẻ cổ áo kéo vừa khít vào cổ tránh gây cản trở tuần hoàn, hô hấp và cộm lưng trẻ
Quấn tã: dùng tã vải hoặc tã giấy
2. Thay tã cho trẻ:
- Có thể dùng tã vải hay tã giấy.
- Chú ý có một số loại tã giấy có thể gây kích ứng cho trẻ: hăm lở, gây ngứa
- Nếu dùng tã vải thì nên chọn các loại vải mềm, thấm nước tốt .
- Nên dùng các loại tã thích hợp cho trẻ về kích cỡ.
- Nên thay tã ngay mỗi khi trẻ tiểu ướt hay đi tiêu. Khi thay phải vệ sinh sạch vùng hậu môn và bộ phận sinh dục bằng nước ấm theo hướng từ trước ra sau. Có thể thoa kem chống hăm hoặc kem bảo vệ da trước khi quấn tã cho trẻ.
3 .Chăm sốc rốn:
- Cuống rốn là một vết thương hở nên nếu không được chăm sóc đúng cách thì sẽ rất dễ bị nhiễm trùng, đây là một tình trạng rất nguy hiểm vì có thể gây biến chứng nhiễm trùng máu cho trẻ nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
- Cần phải chăm sóc và theo dõi rốn cho trẻ sơ sinh hàng ngày và vệ sinh rốn theo qui trình sau:
+ Rửa tay sạch bằng nước và xà phòng, sát trùng lại bằng cồn 90 độ.
+ Nhẹ nhàng tháo băng rốn và gạc rốn.
+ Quan sát mặt cắt rốn và vùng quanh rốn xem có bị viêm đỏ, có mủ, có dịch vàng hay có chảy máu không. Chú ý xem rốn có mùi hôi không ?
+ Lau rốn sạch bằng gòn và nước chín vô trùng, sau đó thấm khô vùng cuống rốn và chân rốn.
+ Sát trùng vùng da quanh rốn bằng cồn 70 độ.
+ Có thể để hở rốn hoặc chỉ cần che rốn bằng một lớp gạc mỏng vô trùng.
+ Quấn tã vùng dưới rốn, tránh để phân, nước tiểu hay bất kỳ chất gì vấy bẩn lên vùng rốn.
Phải theo dõi và chăm sóc rốn hàng ngày, nếu phát hiện một trong các triệu chứng sau thì phải mang bé đi khám chuyên khoa ngay:
+ Rốn rỉ nước vàng, có mùi hôi hoặc rốn có mủ.
+Chảy máu rốn nhiều, khó cầm máu
+ Da quanh rốn sưng nề, tấy đỏ.
+ Rốn có chồi hạt, rỉ nước kéo dài.
+ Rốn chậm rụng sau 3 tuần.
Chú ý : Tuyệt đối không rắc kháng sinh hoặc bất kỳ một chất gì lên rốn mà không có chỉ định của bác sĩ.